Bài học cùng chủ đề
Hô hấp ở người SVIP
1. Chức năng hệ hô hấp
➤ Tìm hiểu chức năng của hệ hô hấp
- Hệ hô hấp bao gồm các cơ quan hô hấp và phổi; hoạt động hít vào, thở ra của các cơ quan hô hấp giúp cho không khí từ môi trường vào cơ thể và từ cơ thể ra ngoài, đồng thời thực hiện nhiệm vụ trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường.
2. Các cơ quan của hệ hô hấp và chức năng
➤ Tìm hiểu các cơ quan của hệ hô hấp và chức năng
- Mũi: Chứa và dẫn không khí; khi đi qua mũi, các dị vật sẽ được giữ lại, đồng thời không khí được sưởi ấm và làm ẩm trước khi đi vào các cơ quan khác của đường dẫn khí.
- Hầu: Nơi giao nhau giữa đường ăn và đường thở, chứa tế bào lympho tại các hạch amidan, tạo kháng thể bảo vệ.
- Thanh quản: Có chức năng chính là phát âm, dẫn và sưởi ấm không khí.
- Khí quản: Đường ống dẫn khí nối từ thanh quản đến phế quản, có chức năng dẫn không khí, điều hoà lưu lượng khí vào phổi.
- Phế quản: Chia thành hai nhánh đi vào phổi và phân nhánh đến các phế nang để máu lưu thông từ đường ống dẫn khí đến các phế nang và ngược lại.
- Phổi và phế nang: Phổi là cơ quan chính của hệ hô hấp ở người bao gồm phổi trái và phổi phải, phổi được chia thành các thuỳ và tận cùng các thuỳ là phế nang. Đây là nơi diễn ra quá trình trao đổi khí giữa mao mạch và phế nang.
3. Một số bệnh về phổi và đường hô hấp
➤ Tìm hiểu một số bệnh về phổi
| Tên bệnh | Triệu chứng | Nguyên nhân |
| Viêm phổi | Ho, khó thở, sốt,… | Do virus, vi khuẩn, nấm hoặc hoá chất độc hại gây nên. |
| Lao phổi | Ho có đờm lẫn máu, mệt mỏi, chán ăn, khó thở, sốt kéo dài, sút cân,… | Do nhiễm vi khuẩn hoặc lây từ người bệnh. |
➤ Tìm hiểu một số bệnh về đường hô hấp
| Tên bệnh | Triệu chứng | Nguyên nhân |
| Viêm mũi dị ứng | Ngứa mũi, chảy nước mũi, ớn lạnh. | Do thời tiết, hoá chất, ô nhiễm không khí. |
| Viêm xoang | Ngứa mũi, chảy dịch nhầy, đau hốc mũi, đau đầu. | Do thời tiết, hoá chất, vi khuẩn, virus, ô nhiễm không khí. |
| Viêm họng | Ngứa họng, đau họng, sốt. | Do vi khuẩn, virus hoặc hoá chất, cảm lạnh, ô nhiễm không khí. |
| Viêm thanh quản | Sốt, ớn lạnh, khàn tiếng. | Do vi khuẩn, virus, hoá chất hoặc do nói nhiều, nói to liên tục. |
| Viêm phế quản | Ho, sốt, tiết đờm, thở khò khè. | Do nhiễm vi khuẩn, tiếp xúc hoá chất, ô nhiễm không khí, sức đề kháng kém. |
| Viêm tiểu phế quản | Ho, sốt, thở khò khè, biếng ăn. | Do nhiễm vi khuẩn, tiếp xúc hoá chất hoặc ô nhiễm không khí, sức đề kháng kém. |
➤ Tìm hiểu cách phòng, chống bệnh về phổi và đường hô hấp
- Hầu hết nguyên nhân gây nên bệnh về đường hô hấp và phổi là do sức đề kháng suy giảm, nhiễm virus, vi khuẩn hay lây từ người bệnh.
- Một số biện pháp phòng, chống bệnh về phổi:
- Tiêm vaccine phòng bệnh; tăng cường chế độ dinh dưỡng để tăng sức đề kháng.
- Rửa tay sát khuẩn thường xuyên để diệt trừ vi khuẩn.
- Bảo vệ đường hô hấp bằng cách vệ sinh răng miệng; thường xuyên súc miệng, rửa mũi bằng nước muối sinh lí.
- Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh, cần đảm bảo các nguyên tắc an toàn khi tiếp xúc.
- Tránh xa nguồn không khí ô nhiễm như khói bụi, khói thuốc lá.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài.
- Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển sang mùa lạnh,…
4. Vai trò của việc chống ô nhiễm không khí liên quan đến các bệnh về hô hấp
➤ Tìm hiểu vai trò của việc chống ô nhiễm không khí liên quan đến các bệnh về hô hấp
- Ô nhiễm không khí là thành phần không khí chứa một số tác nhân gây hại cho đường hô hấp: Bụi gây các bệnh viêm mũi, viêm xoang; các khí độc hại gây tê liệt đường thở; các vi sinh vật gây bệnh về đường hô hấp và phổi, có thể dẫn đến tử vong.
➤ Tìm hiểu việc nên hay không nên hút thuốc lá và kinh doanh thuốc lá
- Thuốc lá là sản phẩm được sản xuất toàn bộ hoặc một phần từ cây thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lá điện tử,…
- Khói thuốc lá có chứa các chất gây ung thư, làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi, ung thư thanh quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, đột quỵ, xuất huyết não, ung thư dạ dày,… ở người sử dụng và những người xung quanh. Pháp luật Việt Nam quy định nghiêm cấm người dưới 18 tuổi hút thuốc lá dưới mọi hình thức.
- Việc mua, bán thuốc lá cũng có những quy định nghiêm ngặt: Không được bán thuốc lá phía ngoài cổng nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, bệnh viện; người dưới 18 tuổi không được mua, bán thuốc lá.
5. Điều tra một số bệnh về đường hô hấp trong trường học hoặc tại địa phương
➤ Tổ chức dự án điều tra một số bệnh về đường hô hấp trong trường học (hoặc tại địa phương)
a. Mục tiêu: Xác định được số lượng, tỉ lệ người mắc bệnh về đường hô hấp trong trường học (hoặc ở địa phương), biểu hiện, triệu chứng bệnh.
b. Sản phẩm dự kiến: Bảng mô tả số lượng, tỉ lệ người mắc bệnh về đường hô hấp trong trường học (hoặc ở địa phương), biểu hiện, triệu chứng bệnh.
c. Thực hiện dự án: Học sinh sử dụng phiếu điều tra theo mẫu để thực hiện dự án.
|
PHIẾU ĐIỀU TRA Họ và tên:
Tên bệnh: Thời gian phát hiện bệnh:
Một số lời khuyên dành cho người mắc bệnh: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
d. Báo cáo kết quả dự án: Học sinh báo cáo sản phẩm theo mẫu bảng mô tả dưới đây.
|
BẢNG MÔ TẢ Tên bệnh: Địa điểm điều tra: Số lượng người mắc bệnh: Tỉ lệ mắc bệnh: Tuổi mắc bệnh:
Một số lời khuyên dành cho người mắc bệnh: |
||||||||||||||
1. Hệ hô hấp có chức năng chính là trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường.
2. Hệ hô hấp ở người gồm các cơ quan khác nhau: Mũi, hầu, thanh quản, khí quản, phế quản, phổi, phế nang.
3. Các cơ quan phối hợp nhịp nhàng với nhau để thực hiện quá trình trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường.
4. Các bệnh lí về đường hô hấp phổ biến như viêm mũi, viêm xoang, viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tiểu phế quản hoặc ở phổi như viêm phổi, lao phổi. Nguyên nhân của các bệnh về hô hấp là do virus, vi khuẩn, hoá chất độc hại, cảm lạnh, thời tiết, ô nhiễm không khí. Hiểu biết về đường hô hấp giúp chúng ta biết cách phòng, chống; hạn chế bệnh, tật liên quan đến đường hô hấp và nâng cao chất lượng cuộc sống.
5. Hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ của bản thân và người xung quanh. Việc hút thuốc lá và kinh doanh thuốc lá cần được thực hiện nghiêm ngặt theo quy định của pháp luật Việt Nam và quốc tế.