I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 ĐIỂM)
Đọc văn bản sau:
HƯƠNG HOA HOÀNG LAN
Những chồi xuân lặng lẽ nhú lên từ cành cây khô cằn. Chỉ mấy ngày sau, cả cây hoàng lan đã khoác trên mình một màu xanh nõn nà. Một chiếc áo được dệt từ hàng vạn, vạn chồi non. Trông cây hoàng lan thật đẹp nhưng cũng vô cùng giản dị. Hà đẩy cánh cổng gỗ nặng trịch để bước vào vườn với bà. Cô bé ngước nhìn cây hoàng lan, nó như một cậu anh cả trong vườn, to lớn, vững chắc…
– Bà ơi, cây hoàng lan này có lâu chưa bà?
Bà cười, tay bà vẫn cẩn thận gài những nhành cây nhót phủ đầy hoa trắng ngà vào hàng rào:
– Nó có từ lâu lắm, hồi bằng các cháu, bà đã thấy nó to và cao như thế này rồi. Bao năm trôi qua, cứ tưởng nó sẽ già đi, nhưng không, mỗi mùa xuân tới nó lại trẻ trung như hồi nào.
– Bà ơi, thế bà có biết ai trồng nó không hả bà? Bà lắc đầu:
– Hồi trước, bà cũng hỏi như cháu ấy, nhưng chẳng ai biết.
Hà đến bên cây hoàng lan, thân nó mốc thếch và nứt nẻ. Những chú kiến đen hối hả leo cây. Từ trên cành cây cao, đôi chim sâu chuyền cành tíu tít.
– Cháu biết không, cứ mỗi dịp cây hoàng lan ra hoa thì cả vùng này thơm nức…
– Bà ơi, bên kia sông có ngửi thấy hương của cây hoàng lan này không? – Hà tò mò hỏi.
– Có chứ! Hương hoa lan còn bay xa hơn nữa cháu ạ.
– Xa nữa cơ ạ? Con sông rộng thế mà gió cũng đưa nó qua sông được bà nhỉ…
Bà dừng tay, đôi mắt nhìn xa xôi:
– Hồi ông đi bộ đội, thư nào về ông cũng hỏi cây hoàng lan. Ông nhớ nó lắm. Rồi ông bảo bà gửi cho ông mấy cánh hoa vàng của cây hoàng lan này.
– Bà có gửi cho ông không? – Hà chăm chú. Bà gật đầu rồi dắt Hà vào nhà. Bà lần mở cái rương mây nhỏ trên đầu giường và lấy ra mấy cánh hoa đã héo quắt queo và đen sẫm lại.
– Những cánh hoa này đấy cháu ạ. Các chiến sĩ trong đơn vị đã tìm thấy nó ở dưới đáy ba lô của ông… Hà run run đỡ những cánh hoa hoàng lan từ trong tay bà. Cô bé ngước đôi mắt tròn xoe nhìn lên ban thờ. Hà thấy bà cũng nhìn theo… Bây giờ thì cô bé đã hiểu vì sao bà yêu quý cây hoàng lan và mảnh vườn này đến thế. Những cánh hoa hoàng lan đã đen sậm trên tay Hà như vẫn còn phảng phất hương thơm.
(Hương hoa hoàng lan, Nguyễn Phan Khuê, NXB Kim Đồng)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1. (0.5 điểm) Câu chuyện trên được kể theo ngôi thứ mấy?
Câu 2. (0.5 điểm) Theo câu chuyện trên, ai là người trồng cây hoàng lan?
Câu 3. (1.0 điểm) Chỉ ra biện pháp tu từ nhân hoá được sử dụng trong câu sau và nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó:
Chỉ mấy ngày sau, cả cây hoàng lan đã khoác trên mình một màu xanh nõn nà.
Câu 4. (1.0 điểm) Theo em, vì sao Hà “run run đỡ những cánh hoa hoàng lan từ trong tay bà” và “ngước đôi mắt tròn xoe nhìn lên ban thờ”?
Câu 5. (1.0 điểm) Từ câu chuyện về cây hoàng lan, em hãy viết một đoạn văn khoảng 3 –5 câu trình bày suy nghĩ của em về vai trò của gia đình đối với cuộc sống của mỗi người.
Hướng dẫn giải:
Câu 1. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba.
Câu 2. Theo câu chuyện, không rõ ai là người trồng cây hoàng lan.
Câu 3.
– Biện pháp tu từ nhân hoá: “khoác trên mình” – vốn là cụm từ chỉ hoạt động của con người, trong trường hợp này được gán cho vật (cây hoàng lan).
– Tác dụng:
+ Làm cho hình ảnh cây hoàng lan trở nên sinh động, gần gũi.
+ Nhấn mạnh sự hồi sinh, sức sống căng tràn của cây hoàng lan khi mùa xuân tới.
Câu 4. HS giải thích được việc Hà “run run đỡ những cánh hoa hoàng lan từ trong tay bà” và “ngước đôi mắt tròn xoe nhìn lên ban thờ” là do:
– Hà xúc động, bất ngờ khi thấy kỉ vật của ông còn lưu giữ – những cánh hoa đã héo khô nhưng vẫn phảng phất hương thơm.
– Hà cảm nhận được sự thiêng liêng của kỉ niệm, thấu hiểu tình yêu thương sâu nặng mà bà dành cho ông.
– Hà biết trân trọng, chia sẻ với bà tình cảm gắn bó với cây hoàng lan.
Câu 5. Đoạn văn cần đảm bảo yêu cầu:
– Nội dung: tập trung nêu suy nghĩ về vai trò của gia đình đối với cuộc sống của mỗi người (là cái nôi nuôi dưỡng về mặt vật chất và tinh thần của con người; là động lực để mỗi người phấn đấu, cố gắng;...).
– Hình thức: viết theo hình thức đoạn văn, dung lượng khoảng 3 – 5 câu.
