Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học SVIP

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)

Phân tích bài thơ Rằm tháng Giêng (Nguyên tiêu)

Rằm tháng Giêng là bài thơ viết bằng chữ Hán của Hồ Chí Minh. Tác phẩm dùng nhiều chất liệu thơ Đường nhưng vẫn là một thi phẩm đặc sắc, mang vẻ đẹp, sức sống và tinh thần của thời đại mới. Bài thơ thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Bác.

Trước hết, bài thơ Rằm tháng Giêng hấp dẫn tôi bởi vẻ đẹp của hình thức nghệ thuật. Tác phẩm có vẻ đẹp cổ điển của thơ Đường, thể hiện qua việc sử dụng những chất liệu như vầng trăng, làn nước, bầu trời trong mối quan hệ thống nhất hài hoà. Nguyên tiêu là rằm tháng Giêng, một đêm trăng viên mãn đầu tiên của một năm, một đêm trăng mùa xuân: Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên (Đêm nay rằm tháng Giêng, trăng tròn đầy). Câu thơ đầu tiên ghi nhận về thời gian và mở ra cả không gian bát ngát của bầu trời với vầng trăng rằm tròn đầy, viên mãn. Câu thơ thứ hai tiếp nối câu thơ thứ nhất, mở rộng không gian theo chiều dài, chiều rộng, chiều cao, từ mặt nước đến bầu trời: Xuân giang, xuân thuỷ, tiếp xuân thiên (Sông xuân, nước xuân, tiếp nối trời xuân). Ba chữ “xuân” liên tiếp xuất hiện trong một câu thơ nhấn mạnh vẻ đẹp tràn đầy sức sống của mùa xuân. Mùa xuân, sắc xuân, vẻ đẹp tươi mới của xuân xanh dâng lên trên dòng sông, làn nước và cả bầu trời mùa xuân. Phải có đôi mắt tinh tế, lạc quan, yêu đời, trẻ trung mới tạo được một bức tranh mùa xuân đẹp như thế.

Bài thơ còn đặc sắc ở bút pháp chấm phá và "tả cảnh ngụ tình" của thơ Đường. Chỉ một vài nét gợi như một vầng trăng, làn nước, nơi khói sóng thăm thẳm,... nhà thơ đã hoạ nên bức tranh đêm trăng mùa xuân đầy sức sống. Qua đó, người đọc nhận ra tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên của thi nhân. Rằm tháng Giêng bộc lộ sự hoà nhập vào thiên nhiên của người chiến sĩ dù cách mạng đang trong tình thế khó khăn.

Mặt khác, sức hấp dẫn của bài thơ còn đến từ chủ đề. Các biện pháp nghệ thuật là chìa khoá để người đọc hiểu được chủ đề của bài thơ: tinh thần lạc quan của người chiến sĩ cách mạng. Hai câu “chuyển”, “hợp” tạo được không khí hiện đại, thời kì kháng chiến chống Pháp nơi chiến khu Việt Bắc của ta. Đây là cuộc họp của Bộ chỉ huy kháng chiến diễn ra tại một thời điểm bí mật, vào tháng Giêng năm 1948, khi lực lượng của chúng ta còn yếu thế, thế lực của giặc đang mạnh. Nhưng sau khi những việc trọng đại đã được giải quyết, con thuyền trở về tràn đầy ánh trăng: Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền (Nửa đêm trở về, thuyền chở đầy ánh trăng). Nỗi cô đơn và nỗi buồn man mác thường thấy trong thơ Đường đã nhường chỗ cho tư thế ung dung, đĩnh đạc của người chiến sĩ, vì đã thấu triệt quy luật vận động của lịch sử mà có niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng. Tình cảm của tác giả trong bài thơ có sức lan toả, giúp cho người đọc cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên đồng thời có niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến.

Nhìn chung, Rằm tháng Giêng là bài thơ có sự kết hợp hài hoà, khéo léo giữa chất liệu của thơ Đường với tinh thần của thời đại mới - tinh thần lạc quan cách mạng. Tuy còn nhiều khó khăn, gian khổ, phải đến nơi “khói sóng sâu thẳm” để họp bàn quân cơ trọng đại nhưng khi nhìn thấy vị chỉ huy của cuộc kháng chiến bình tĩnh, ung dung trên con thuyền lướt đi trong đêm trăng rằm lộng lẫy thì mọi người có quyền tin tưởng, lạc quan ở ngày toàn thắng. Sức mạnh tinh thần của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đem lại cho dân tộc ta niềm tin mãnh liệt và sức mạnh to lớn để chiến thắng quân thù.

(Theo Trần Khánh Thành, Giảng văn Văn học Việt Nam Trung học cơ sở,

NXB Giáo dục Việt Nam, 2010)